จริยธรรมด้านหลักคำสอนทางพระพุทธศาสนา และจริยธรรมด้านจารีตจริยธรรมด้านหลักคำสอนทางพระพุทธศาสนาพบว่า ในบทขับร้องสรภัญญ์อีสานจะกล่าวถึงคำสอนในเรื่องทาน ศีล ภาวนา ความกตัญญู บุญ กรรม การเวียนว่ายตายเกิด นรก สวรรค์ไตรลักษณ์ อบายมุข ความสามัคคีจริยธรรมด้านจารีตที่ปรากฏในบทขับร้องสรภัญญ์อีสานพบว่า เป็นการสอนให้บุคคลปฏิบัติตามฮีต ๑๒ คลอง ๑๔ ประการ โดยแบ่งจริยธรรมการประพฤติปฏิบัติตามฐานะ ออกเป็น ๓ กลุ่ม ดังนี้ จริยธรรมสำหรับการปกครองพบว่า นักปกครองที่ดีควรปฏิบัติตามฮีตบ้านครองเมืองและควรยึดหลักธรรมราชา หรือหลักทศพิธราชธรรม ๑๐ ประการจริยธรรมสำหรับผู้อยู่ใต้ปกครองพบว่า ผู้ที่อยู่ใต้ปกครองที่ดีนั้นควรที่จะมีคุณธรรมประจำใจ มีความซื่อสัตย์ จงรักภักดีต่อผู้ปกครอง เช่น ต่อสถาบันชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย์อยู่ในครรลองตามระเบียบของกฎหมายบ้านเมือง
จริยธรรมสำหรับบุคคลทั่วไปพบว่า มีทั้งข้อที่ควรปฏิบัติ และข้อที่ควรละเว้นสำหรับสามัญชนทั่วไป เพื่อมิให้บกพร่องต่อหน้าที่การงาน และการดำเนินชีวิต ในฮีต ๑๒ คลอง ๑๔ ประการนั้นได้นำเสนอไว้เพียง ๑๐ ประการ แต่ที่ปรากฏในบทขับร้องสรภัญญ์อีสานโดยภาพรวมแล้วมีกำหนดเนื้อหาที่สำคัญ ๒ ประการ คือ จริยธรรมสำหรับบุคคล และจริยธรรมสำหรับชุมชนจริยธรรมสำหรับบุคคลพบว่า เป็นการปลูกฝังคุณธรรมด้านการจัดการกับตัวเอง ให้รู้จักหน้าที่ของตัวเอง และคำนึงถึงความเหมาะสมถึงผลกระทบจากกิจการงานที่กระทำ โดยไม่เป็นการเบียดเบียนทั้งตนเองและผู้อื่นจริยธรรมสำหรับชุมชนพบว่า เป็นการสร้างความเข้าใจร่วมกันในการทำกิจกรรมใน สังคม เพื่อให้คนได้เชื่อมสัมพันธไมตรี มีความรักความสามัคคีในแต่ละชุมชน
ผลการศึกษาจริยธรรมในบทขับร้องสรภัญญ์อีสานพบว่า จริยธรรมด้านหลักคำสอนทางพระพุทธศาสนา ในบทขับร้องสรภัญญ์อีสานจะเน้นเรื่อง ทาน ศีล บุญ กรรม ความกตัญญู ความสามัคคี และอบายมุข มากกว่าคำสอนในข้ออื่น ๆ จริยธรรมด้านจารีต ในบทขับร้องสรภัญญ์อีสานจะเน้นจริยธรรมทั้งของบุคคลและจริยธรรมในสังคมด้วย วิธีการสอดแทรกจริยธรรมในบทขับร้องสรภัญญ์อีสานในเขตตำบลตาดทองพบว่า ในบทขับร้องสรภัญญ์มีวิธีการสอดแทรกจริยธรรม ๓ วิธี คือใช้หลักจริยธรรมทางพระพุทธศาสนา ใช้สื่อผ่านทางประเพณีฮีตคลองของชาวอีสาน และใช้นิทานหรืออุทาหรณ์ของชาวอีสาน
Download : 
255188.pdf
