บทคัดย่อ

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ เพื่อศึกษาการบรรลุธรรมใน คัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท เพื่อศึกษาประวัติและการสั่งสมบารมีของพระพาหิยทารุจีริยเถระ เพื่อศึกษาปฏิปทาการบรรลุธรรมของพระพาหิยทารุจีริยเถระ งานวิจัยนี้ได้ศึกษาข้อมูลจาก คัมภีร์พระไตรปิฎก อรรถกถา ฎีกา และปกรณวิเสส รวมทั้งหนังสือ เอกสาร ตำรา ผลงาน ทางวิชาการและรายงานการวิจัยต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง แล้วนำมาเรียบเรียง นำเสนอแบบบรรยาย เชิงพรรณนา จากการศึกษาพบว่า

การบรรลุธรรมในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท หมายถึง การพัฒนาปัญญาโดยวิธีการปฏิบัติวิปัสสนา จนสามารถรู้แจ้งอริยสัจ ๔ คือ ทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค มีสภาวจิตที่เข้าถึง โลกุตตรธรรม ๙ ประการ คือ มรรค ๔ ผล ๔ นิพพาน ๑ การปฏิบัติเพื่อการบรรลุธรรมดังกล่าวนี้ ต้องเจริญวิปัสสนาตามหลักสติปัฏฐาน ๔ คือ กาย เวทนา จิต และธรรม โดยมีอารมณ์ เป็นปรมัตถ์ คือ รูป–นาม ผู้บรรลุธรรมดังกล่าวเรียกว่าพระอริยบุคคล ที่ทำการละสังโยชน์ธรรมได้ตามกำลังของมรรคญาณแบ่งเป็น ๔ ระดับ ได้แก่ พระโสดาบัน พระสกทาคามี พระอนาคามี และ พระอรหันต์

การสั่งสมบารมีของพระพาหิยทารุจีริยเถระที่มีปรากฏในคัมภีร์พระพุทธศาสนามีปรากฏชัดอยู่ ๓ กาล คือ กาลของพระปทุมุตตรพุทธเจ้า กาลของพระกัสสปพุทธเจ้า และกาลของพระโคตมพุทธเจ้า ซึ่งท่านได้สั่งสมบารมีมา ท่านได้รับพยากรณ์ในครั้งกาลของพระปทุมุตตรพุทธเจ้า ในกาลของพระโคตมพุทธเจ้า ท่านพระพาหิยะเกิดในภารุกัจฉนคร ตระกูลแพศย์ มีอาชีพค้าขายท่านได้นำสินค้าไปขายทางเรือ เรืออับปางเหลือท่านรอดชีวิตมาได้ ท่านขึ้นสู่ท่าสุปปารกะอาศัยเลี้ยงชีพของตนเองด้วยการหลอกลวงเพราะความหลงว่าตนเองสำเร็จพระอรหันต์ตามที่ชาวบ้านสรรเสริญท่าน ด้วยบุญบารมีที่เคยสั่งสมมาแต่อดีตชาติ ทำให้ท่านได้พบสัตบุรุษ คือ พระพุทธองค์ และได้ฟังธรรมท่านก็ได้บรรลุธรรมในขณะที่พระพุทธองค์เทศนาจบลง พระพุทธองค์ทรงแต่งตั้งท่านไว้ในตำแหน่งเป็นผู้มีเอตทัคคะด้านตรัสรู้เร็วพลัน อีกทั้งท่านยังได้บรรลุคุณวิเศษ คือ วิชชา ๓ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘ และอภิญญา ๖ จากบุญบารมีครั้งกาลของพระกัสสปพุทธเจ้า ธรรมวิเศษต่าง ๆ ก็บังเกิดแก่ท่าน

ปฏิปทาการบรรลุธรรมของพระพาหิยทารุจีริยเถระ เพราะท่านได้ฟังธรรมจากสัตบุรุษ คือ พระพุทธเจ้าด้วยพระธรรมโดยย่อ ขณะที่ฟังธรรมจิตของท่านคล้อยตามธรรมที่ได้ฟัง เป็นการเจริญวิปัสสนาภาวนาในฐานของธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน หมวดอายตนปัพพะ เป็นการกำหนดรู้ปัจจุบันอารมณ์ที่เข้ามากระทบ ได้เห็นถึงความปรวนแปร ทนอยู่ในสภาพเดิมไม่ได้ ไม่อยู่ในอำนาจที่จะบังคับบัญชาได้ เป็นของว่างเปล่า ไม่มีตัวตน ทุกสังขารธรรมล้วนตกอยู่ในกฎแห่งพระไตรลักษณ์ เป็นการรู้แจ้งของผู้มีปัญญินทรีย์แก่กล้า เป็นอุคฆฏิตัญญูบุคคล ลำดับนั้นจิตของพาหิยะได้หลุดพ้นจากอาสวะทั้งหลายไม่ยึดมั่นถือมั่นด้วยประการทั้งปวงในขณะนั้นเอง การบรรลุธรรมของท่านชื่อว่าเป็นการเข้าถึงสุญญตา หรือ สุญญตบท ซึ่งเป็นการบรรลุธรรมแบบ สุขาปฏิปทา ขิปปาภิญญา คือ ปฏิบัติแบบสบาย และรู้ธรรมได้เร็ว เป็นวิปัสสนายานิกบุคคล

ดาวน์โหลด